Sensa Zorg

  >  Ambulante ondersteuning jeugd   >  Puberopvoeding: Hoe werkt het puberbrein?

Puberopvoeding: Hoe werkt het puberbrein?

Het puberteit begint met bij jongens rond een jaar of 13 en bij meisjes meestal rond 11, 12 jaar. We kunnen het gedrag verklaren aan de hand van veranderingen in hormonen en hersenverbindingen. Wat is er dan aan de hand met de puber? Waarom staan ze niet op tijd op? En waarom altijd een gekibbel om de kleinste dingen? Tijdens de puberteit vindt een ommekeer plaats in hoe jongeren over zichzelf en hun ouders denken. Alles wordt gecompliceerder, waardoor het verwarrend wordt voor ouders en pubers. We kennen deze veranderingen allemaal wel, maar toch blijft het een mysterie hoe het puberbrein werkt. Laten we er samen naar kijken.

Puberopvoeding: Hoe werkt het puberbrein?

Begin van de puberopvoeding

In de leeftijdsperiode van tien tot tweeëntwintig jaar (de adolescentie) maken de hersenen een belangrijke groeispurt door waarbij grote veranderingen plaatsvinden in de organisatie van hersenen. Dit gaat voornamelijk om de voorste gedeelte van de hersenen, die onder andere verantwoordelijk is voor emoties. De puberteit is een onderdeel van de adolescentie en bestrijkt de periode tussen tien en veertien jaar. De verschillende gebieden in de hersenen krijgen steeds specifiekere functies waarbij de gebieden niet meer voor een andere functie gebruikt kunnen worden. 

Een aantal punten waar je op moet letten

  • De balans tussen de werking van verschillende hersengebieden bij pubers kan van de ene naar de andere kant snel omslaan. De communicatie tussen hersengebieden loopt nog niet goed. Het kan zijn dat de ene hersengebied de overhand heeft en dat al snel het andere hersengebied het heeft overgenomen. Daardoor is de puber ook zo onvoorspelbaar.
  • Ook is het zo dat sommige hersengebieden in deze periode sneller rijpen dan andere hersengebieden, waardoor er typische gedragingen bij pubers ontstaan. Het puberbrein is nog niet af waardoor emoties bijvoorbeeld niet goed verwerkt kunnen worden, zijn ze snel afgeleid en hebben moeite met plannen.
  • Melatonine wordt bij pubers pas later  aangemaakt en blijft ook langer doorwerken waardoor pubers lang opblijven en ook langer doorslapen. Voldoende slaap is belangrijk vooral in de puberteit voor de groei en om emotie te kunnen reguleren. 
  • Het puberbrein is gevoelig voor positieve gevolgen van gedrag dus voor beloning. Een beloning geeft de boodschap dat ze goed bezig zijn.
  • Tijdens de puberteit vertonen pubers opstandig gedrag tegen hun ouders door vaak te schreeuwen of te stampen. Door dat opstandig gedrag proberen ze hun ‘ik’ te ervaren. 
  • Door toename van hormoonniveau worden cellen in bepaalde hersengebieden tijdelijk extra geactiveerd waardoor pubers zich onder invloed van hormonen moe voelen of juist heel blij.
  • Begin van de puberteit kenmerkt zich door een aantal belangrijke lichamelijke veranderingen. Dit heeft te maken met de afscheiding van geslachtshormonen in de endocriene klieren ( deze staan continu in verbinding met de hypothalamus in de hersenen). De Hypothalamus meet de hormoonniveau.

Begrijpen van de puber

Het is niet zo dat het gedrag van de puber verandert nadat u weet hoe het werkt, maar wat wellicht kan helpen is dat de puber makkelijker te begrijpen wordt. Je krijgt meer inzicht in puberhersenen en de veranderingen die hier plaatsvinden. Het is een moeilijke periode die het puber zo gezond mogelijk moet overleven en voornamelijk ouders kunnen hierbij goed helpen door begripvol te zijn en klaar te staan op alle momenten zonder je geduld te verliezen. 

Sensa Zorg probeert met (specialistische) jeugdhulp ondersteuning te bieden aan jongeren die deze nodig hebben in deze ingewikkelde periode van ontwikkeling. Vanuit een systeemgerichte benadering probeert het de sociaal-emotionele ontwikkeling te stimuleren wat erg belangrijk is voor de puberteit. 

 

Tuba Gulbahce
Orthopedagoog