Wat is een psychose?
Een psychose is een psychische toestand waarbij iemand zijn grip op de werkelijkheid gedeeltelijk of geheel kwijt is. Een persoon met psychose kan dingen zien of horen die er niet zijn en kan overtuigd zijn van bepaalde ideeën die niet waar zijn. Het kan zijn dat de persoon dit een keer meemaakt, maar ook is het mogelijk dat het herhaaldelijk voorkomt. Ook kan het soms een onderdeel van schizofrenie zijn, wat op jonge leeftijd begint.
Symptomen van een psychose
- Hallucinaties. Bij hallucinatie gaat het om waarnemen zonder informatie uit de zintuigen, maar vanuit de hersenen. Het is een waarneming die niet klopt, waarbij je bijvoorbeeld denkt dat je iemand hebt gezien terwijl je helemaal alleen bent. Het kan bij heftige hallucinaties voorkomen dat personen angstig of somber worden en kan het leiden tot gevaarlijke situaties.
- Wanen. Een waanstoornis is een psychisch probleem waarbij men gedachten overtuigingen kan hebben die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Je hebt bijvoorbeeld paranoïde gedachten over uw partner waarbij u denkt dat hij vreemdgaat en dat hij u ontrouw is.
- Apathie. Apathie is een verschijnsel waarbij men een gebrek heeft aan gevoel. Hierbij voelt men zich kil, koud en versteend van binnen en heeft geen besef van de werkelijkheid. Er is duidelijk gebrek aan enthousiasme en passie. Apathie kan ook voorkomen bij andere verschillende psychische stoornissen zoals anorexia, autisme en depressies.
- Verward denken en desorganisatie. Men kan niet goed helder nadenken, doordat de gedachten te snel of juist te traag gaan. Hierdoor gaat het spreken ook niet geordend. Van buiten is te zien dan men zijn gedachten niet logisch op een rijtje kan houden, omdat men steeds verwisseld van onderwerp.
- Katatonie. Dit is een syndroom waarbij de persoon bewegingsstoornissen vertoont. Dit kan zich verschillend uiten. Mensen kunnen niet meer in staat zijn zich te bewegen en blijven lang stil. Ook kan het voorkomen dat mensen met katatonie doelloze bewegingen maken of bizar gedrag vertonen.
Signalen voor een psychose
Voorbeelden van signalen naderende psychose;
- angst, prikkelbaarheid en slaapproblemen,
- vergeetachtig of verwardheid,
- achterdochtig zijn,
- somber zijn, piekeren,
- anders zien, horen en ruiken.
Oorzaken van psychose
- Een psychotische stoornis kan te maken hebben met een erfelijke aanleg die een rol speelt bij de opbouw van de hersenen. Wanneer je eerste- of tweedegraads familieleden hebt met schizofrenie of een bipolaire stoornis is de kans vergroot dat jij het ook hebt.
- Middelen- of medicijnmisbruik kan een oorzaak zijn voor het uitlokken van psychose voor mensen die daarvoor een aanleg hebben.
- Omgevingsfactoren kunnen erg bepalend zijn bij het totstandkoming van een psychose. Bij mensen die kwetsbaar zijn of een aanleg hebben in de genen om een psychose te krijgen, kunnen ingrijpende gebeurtenissen stress veroorzaken en vervolgens psychose uitlokken.
- Trauma’s of depressies kunnen ook aanleiding geven tot een psychose.
- Oververmoeidheid en stress kan ook een risicofactor zijn voor het ontstaan van een psychose.
Acute psychose bij ouderen
Bij ouderen wordt psychose meestal veroorzaakt door een lichamelijke ziekte of door de geneesmiddelen die ze moeten gebruiken. Ook wordt er gekeken naar de sociale omstandigheden, het gezichtsvermogen en het gehoor. Bij depressieve ouderen van 60 jaar en ouder die opgenomen zijn is het ziekenhuis, is het een veelvoorkomende aandoening. Deze ouderen vertonen specifieke symptomen die anders zijn dan de symptomen bij jongere volwassen met een psychose.
Dementie en psychose
Symptomen van psychose maken ook deel uit van symptomen van dementie. Dementie die bestaat uit psychotische kenmerken kan aanleiding geven tot waanideeën en hallucinaties. Het kan zo zijn dat tot bijna 50% van de mensen met dementie symptomen hebben van psychose. Dit kan aanleiding geven tot waanideeën en visuele hallucinaties.
Psychose bij kinderen en jongeren
Psychose bij kinderen en jongeren zorgt ervoor dat het contact met de normale wereld verbroken wordt, waarna ze beelden zien of geluiden horen die er in het echt niet zijn. Hierdoor kunnen kinderen en jongeren angstig worden en verward raken. In de kindertijd kan het bij kinderen voorkomen dat ze beelden zien of dingen horen buiten de werkelijkheid, maar dit hoeft niet meteen een psychose te zijn. Een psychose komt het meest voor tijdens de puberteit. Ook kinderen die op vroege leeftijd een trauma hebben meegemaakt, hebben een groter kans om een psychose te krijgen. Door die trauma hebben kinderen geleerd afstand te nemen van hun gevoelens en hebben ook weinig vertrouwen in anderen. De trauma veroorzaakt veranderingen in de hersenen waardoor deze kinderen gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van psychoses.
Behandeling psychose jeugdhulp
Belangrijk is dat jeugdhulp de kinderen en jongeren vroegtijdig in beeld krijgt om de juiste hulp te bieden. In eerste instantie is het belangrijk dat er een vertrouwensrelatie ontstaat tussen de ouders en bijvoorbeeld de jeugdhulp, zodat er een goede omkadering zal zijn tijdens de langdurige behandeling en zo ook terugval vermeden kan worden. Bij een vermoeden van psychotische kenmerken is het belangrijk dat de voorgeschreven behandelingen en medicatie worden toevertrouwd. In een acute of een ernstig geval van psychose kan de persoon een gevaar vormen voor zichzelf en zijn omgeving. Hierbij is het belangrijk dat diegene de arts in vertrouwen neemt zodat hij snel kan beslissen tot een opname. De ernst van de psychose zal bij elk persoon verschillen en de aanpak en medicatie dus ook.
Vragen over psychose?
Heb je nog vragen over psychose of ben je benieuwd naar onze aanpak? Neem dan contact met ons op.