Mag ik een verhaal vertellen?
Mijn naam is Thomas Heyman en ik ben werkbegeleider bij Sensazorg. Vanaf 1 mei ga ik deze White Papers schrijven. Je ziet het nu niet meer aan mij maar ben ik half Indochinees, half Nederlands. Opgegroeid in het in 1960 nog arme Amsterdam, waar een huuretage in de Jordaan €22 per maand kostte en de huizen scheef gestut stonden door zware balken, ben ik opgevoed in twee culturen: de verstilde Indische en de recht-voor-haar-raap luidruchtig Amsterdamse. 4 mei kan ik doorbrengen op de Dam én bij het Indisch Oorlogsmonument in Den Haag om vermoorde familieleden te gedenken. Ik ben een fanatiek filmkijker en boekenlezer; mijn Indisch karakterdeel met gevoel voor verhalen. En ik ben ook iemand die graag stipt is en een doel wil bereiken, wat typisch Nederlands is en haaks staat op de Indische ‘jam karet’ cultuur, de rubberen rekbare tijd die je eigenlijk niet met seconden en minuten moet tellen.
Mijn Indische vader was een verhalenverteller. Hij was vol van De Uiver die in oktober 1934 over Indonesië was gevlogen in een luchtrace van Londen naar Melbourne. Trots liet hij dan een foto zien, die hij van het vliegtuig had genomen en nog een foto van de plek waar hij in Bogor op Java had gezeten toen hij de Uiver-foto nam. Er waren rond 1970 geen mobiele telefoons, maar als die er waren geweest, had hij de foto’s op zijn ‘mobiel’ laten zien, want hij was dol op moderne techniek. Ik weet zeker dat wij het eerste gezin in Nederland waren die een magnetron in huis hadden. Ik zag in mijn vader de Oosterling die het fijn vond als naar hem geluisterd werd, die graag aan het woord was, maar vond dat eten kort en krachtig bereid en genoten moest worden (wij hadden een snelkookpan en later die magnetron). Zijn moeder, mijn oma, daarentegen stond laagje voor laagje een spekkoek te bakken en gaf niet om tijd. Zij verwende haar kleinkinderen met lekkernijen en zei tegen mijn moeder ‘Adoeh Ria, laat die jongen toch’ wanneer ik voor een derde keer haar bami opschepte. Nooit meer zo gegeten, oma’s bami.
Cultuur is, wat je van de natuur maakt. De natuur vol bouwstoffen en jouw natuur vol karakter-trekken en door je opvoeding van generatie op generatie overgedragen gewoonten.
De komende maanden ga ik over cultuur schrijven. De volgende blog is over twee weken en gaat over taal; de Chinese filosoof Con Fu Tze (Confucius, 500 v. Chr.) kreeg ooit de volgende vraag voorgelegd: “Wat zou u doen als u een land moest besturen?” Zijn antwoord luidde: “De taal goed gebruiken. Als je de taal niet goed gebruikt, dan worden de woorden niet goed gekoppeld aan de werkelijkheid en kun je niet de dingen doen die gedaan moeten worden voor een samenleving. Dan verloedert de samen-leving.”
Thomas Heyman
PS. Op de foto reik ik in 2018 de Dries van Dantzigpenning uit aan pleegouder Roos Haase. Wil je in aanmerking komen voor deze bronzen penning of wil je iemand voordragen, lees dan:
https://www.bpsw.nl/actueel/nieuws/item/uitnodiging-voordracht-kandidaten-voor-van-dantzig-penning/