De waarde van de natuur voor Sensa Zorg
Oda Salomons
Sensa Zorg heeft Groene zorg als innovatieve methode in de schijnwerpers gezet. De teams van Amsterdam-Amstelland en Kennemerland nemen sinds twee jaar cliënten mee naar buiten. De ambulante begeleiders volgen trainingen in het begeleiden van cliënten in de natuur bij trainer Oda Salomons. Lees hier wat hen beweegt.
Over Oda Salomons
Trainingen Begeleiding in de natuur
Oda Salomons is wandelcoach, natuurtrainer en psycholoog. Voor Sensa Zorg geeft Oda sinds september 2020 de trainingen ‘Begeleiding in de natuur’. Ze doet dat vanuit haar bedrijf Rewild Yourself, met als kernactiviteit: hoe kunnen we ons verbinden met de natuur? We zorgen voor de dingen waar we een band mee hebben. In de natuur verbinden mensen zich sneller met zichzelf, de ander en de omgeving. Zo kan de natuur een veilige en ondersteunende ruimte zijn om te leren, en tot bloei te komen.
Groene Zorg toolkit
Oda Salomons is als implementatie- en opschalingscoach sinds december 2020 betrokken bij het project ‘Groene Zorg toolkit’. Centraal staat hierin de vraag: hoe kunnen we groene zorg inbedden in de reguliere processen op een manier die het werken met groene zorg voor ambulante begeleiders faciliteert? Hiervoor doen we onderzoek samen met onderzoekers van Wageningen University & Research. Zorgconsulent Latifa Atmani heeft hiervoor subsidie aangevraagd en gekregen van ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie.
‘We komen makkelijker met cliënten in gesprek als we buiten wandelen. Ik kom zo sneller achter de hulpvraag’ vertellen de ambulante begeleiders van teams Amsterdam-Amstelland mij tijdens de online training ‘De waarde van de natuur in het jeugd- en gezinswerk en werken met volwassenen’. Het klinkt wat tegenstrijdig: een online training over de waarde van de natuur, in coronatijden bleek het echter een waardevol alternatief.
Als natuurtrainer neem ik, Oda Salomons, de Amsterdamse teams mee de natuur in om groene zorg te faciliteren zodat Sensa Zorg medewerkers hun cliënten op regelmatige basis in de natuur gaan begeleiden.
‘Oda, de eerste keer dat je ons vroeg om op een grasveld onze ogen dicht te doen en je een visualisatie met ons deed, vond ik dat wel heel vreemd hoor. Stel dat er een hond aankomt. Of dat andere mensen naar ons kijken?’ vertelde een van de ambulante begeleiders mij van de week. ‘En als ik het al vreemd vindt, wat zullen cliënten dan vinden?’
Avontuurlijk pad
Ja, cliënten begeleiden in de natuur is een avontuurlijk pad, waarbij je misschien nog niet precies weet hoe je jezelf in beweging krijgt, laat staan de cliënten. Obstakels op het pad zijn: Ga je ook als het regent of stormt? En er zijn zoveel praktische zaken, er is te weinig tijd om buiten te wandelen. Ook lopen begeleiders tegen culturele verschillen aan. Het ritueel is bijvoorbeeld dat we samen rond de tafel zitten, koffiedrinken en koekjes eten, cliënten willen dan echt niet mee naar buiten. Wat is het doel?
We zijn samen op ontdekkingstocht hoe we cliënten meer mee naar buiten kunnen nemen. We onderzoeken de vraag: wat verstaan we eigenlijk onder groene zorg, is dat ook buiten op een bankje zitten? En hoe dat je dat: werken vanuit de kracht van de natuur: ontdekken, ervaren en leren hoe de natuur kan versterken op emotioneel, mentaal, fysiek en sociaal gebied?
We zijn op zoek naar nieuwe rituelen – hoe wordt het gewoner voor begeleiders en cliënten om wel naar buiten te gaan?
‘Ik zeg gewoon dat we samen een boodschap doen, zegt een andere begeleider. Ik was mij er eigenlijk niet van bewust dat dit ook al groene zorg is,’ vertelt ze tijdens de focusgroep die we organiseerden rond het project voor het implementeren van groene zorg in de reguliere werkprocessen.
Wat doe jij al aan groene zorg?
Het is goed om te weten dat in het onderzoek naar het groene zorg je drie fasen kunt onderscheiden van het effect van de natuur op onze gezondheid:
Fase 1: Kijken naar de natuur
Alleen al het kijken naar de natuur heeft een positief effect op de gezondheid. Onderzoek toont aan dat zelfwaardering toeneemt, cognitief functioneren en stemming verbetert, en het heeft een kalmerende invloed.
Sensa Zorg heeft bijvoorbeeld al prachtige mos-schilderijen aan de muur hangen. Ambulante begeleiders komen echter vaak bij de mensen thuis, hoe kun je dan mensen in huis verbinden met de natuur? Wat is de eerste stap voor het vergroenen van de ruimte? Voorbeelden zijn: even de ramen openzetten voor een frisse wind in huis. Vragen naar hoe de natuur voor de cliënt een veilige plek was toen hij of zij jong was en hiermee verbinden. Welke activiteiten deed de cliënt graag als jong kind? Zo maken ze weer contact met hun speelse vrije kant.
Fase 2: In de natuur / buiten zijn
Dicht bij de natuur zijn verbetert de algemene gezondheid, vooral voor lager sociale economische groepen, zoals oudere mensen, hoewel zij vaak minder toegang hebben tot de natuur.
Fase 3: De natuur als behandelkamer – interactie met de natuur
Outdoor oefeningen, oefeningen in een natuurlijke omgeving leiden tot een toename van gevoelens van vitaliteit, de energie en positieve sociale betrokkenheid nemen toe.
De spanning neemt af en ook gevoelens van verwarring, woede en depressie.
Omgang met dieren heeft een kalmerend effect, vooral bij mensen die blootgesteld zijn aan traumatische gebeurtenissen. Het verlaagt de bloeddruk en toename fysieke gezondheid. Zowel voor volwassenen als kinderen.
Self-care voor zorgprofessionals
‘Ik vraag soms ook aan mijn cliënten of ze voor mij een wandeling buiten willen maken. Ik merk dat het mij heel goed doet,’ vertelt een ambulante begeleider.
Uit veel onderzoek blijkt dat alleen het wandelen in de natuur al stressverlagend werkt. Daarbij zijn er ook steeds meer positieve geluiden onder zorgprofessionals, die zelf stress en burn-outklachten ervaren, dat het in de natuur begeleiden van cliënten bijdraagt aan hun eigen gezondheid en welbevinden, wat een voorvereiste is voor een optimale kwaliteit van zorg.
Meer lezen?
Wil je nog meer lezen over wat de wetenschap heeft ontdekt over het effect van de natuur op onze gezondheid? Lees mijn blogs rewildyourself.nl.
Oda Salomons,
Coach, trainer, psycholoog
RewildYourself.nl
06 41 86 75 01